Kardeş Kıskançlığıyla Başa Çıkma Yolları (0-6 Yaş Dönemi Rehberi)

KARDEŞ KISKANÇLIĞIYLA BAŞA ÇIKMA YOLLARI

“Anne artık beni sevmiyor mu?”“Bebek hep kucağında, ben yokum.”“Ben de bebek olayım, beni de besle!”Bu sözler, yeni bir kardeşin gelişiyle birlikte çocuğun dünyasında sarsılan güven duygusunun en açık göstergeleridir. 0-6 yaş döneminde çocuklar, duygularını doğrudan ifade edemeseler de davranışlarıyla dikkat çekmeye çalışırlar. 

Kardeş Kıskançlığı Neden Olur?

• Sevginin paylaşılacağı korkusu

• İlgi odağını kaybetme hissi

• Ebeveynin zaman ve dikkatinin azalması

• “Bebek her şeyi yapabiliyor, ben artık önemsenmiyorum” düşüncesi

• Gerçek dışı beklentiler: “Sen abisin, büyüksün, anlayışlı olmalısın” gibi yüklemeler

Kıskançlık Hangi Davranışlarla Kendini Gösterir?

Davranış	Anlamı
Geriye dönük davranışlar (alt ıslatma, bebekçe konuşma)	Dikkat çekme ve eski konumuna dönme arzusu
Öfke nöbetleri	Duygusal boşalım ve kontrol kaybı
Kardeşe zarar verme ya da kıyas yapma	İçsel çatışmanın yansıması
“Seni sevmiyorum” ya da “Onu istemiyorum” gibi sözler	Duygulara anlam verememe hali

Bu davranışların hiçbiri “kötü çocuk” belirtisi değildir. Hepsi bir duygunun dışavurumudur.

Kardeş Kıskançlığıyla Baş Etmenin 7 Etkili Yolu

1. Duyguyu Reddetmeyin

❌ “Kardeşini kıskanmak ayıp.”✅ “Bu duyguyu hissetmen çok normal. Çünkü hayatında büyük bir değişiklik oldu.”

2. Büyük Çocuğa Özel Zaman Ayırın

Günde 15-20 dakika sadece ona özel zaman yaratmak (kitap okumak, oyun oynamak) “sen hâlâ çok özelsin” mesajı verir.

3. Onu “Ağabey/Abla” Rolüne Zorlamayın

“Sen büyüksün, yardımcı ol” demek yerine “istersen bana bebekle yardım edebilirsin” diyerek seçenek sunun.

4. İyi Davranışı Pekiştirin, Kötü Davranışı Sakinlikle Yönetin

“Kardeşine oyuncağını verdin, bu çok düşünceliydi.”Negatif davranışlar ise dikkat çekme aracıysa fazla tepki vermemek daha etkili olabilir.

5. Fiziksel Yakınlığı Paylaştırın

Kucak, sarılma, yan yana oturma gibi fiziksel teması adaletli dağıtmaya çalışın.

6. Kardeşiyle Olumlu İlişki Kurmasına Destek Olun

Beraber kitap okumalarını sağlamak, “sen istersen ona masal okuyabilirsin” demek güvenli bağ inşa eder.

7. Sakinleşmesi İçin Alan Tanıyın

Bazen çocuk duygusunu kendi başına sindirmek ister. Onu zorlamadan yanında olun: “Hazır olduğunda konuşabiliriz.”

Ne Zaman Uzman Desteği Alınmalı?

• Kardeşe fiziksel zarar verme eğilimi yoğunlaşmışsa

• Sürekli içine kapanıyor ya da davranış gerilemesi yaşıyorsa

• Uyku, yemek, tuvalet gibi temel düzenler bozulmuşsa

• Kardeş doğalı uzun zaman olmuş ama kıskançlık geçmemişse

Bir çocuk psikoloğu ile görüşmek süreci sağlıklı ilerletmeye katkı sağlar.

Kıskançlık, sevgiye duyulan ihtiyacın ifadesidir. Kardeşlik bağları, kıyasla değil anlayışla gelişir. Sabırla, eşit ilgiyle ve duygusal destekle kıskançlık yerini kabule, sonra da sevgiye bırakır. Unutmayın, kardeşlik bir yarış değil, öğrenilen en özel dostluktur.

Burçak BOZGEYİK

Uzm. Psikolojik Danışman

Yedi Vadi Anaokulu Müdürü

0-6 yaş döneminde kardeş kıskançlığı nasıl yönetilir? Çocuğun duygularını anlamak ve kıskançlığı sağlıklı bağa dönüştürmek için etkili öneriler bu yazıda.

kardeş kıskançlığı, çocuklarda kıskanma davranışı, 0-6 yaş kardeş ilişkileri, kardeşler arası bağ, çocuk psikolojisinde kıskançlık